One Hundred and Sixty Years

ﺗﺌﻮﺭﻯ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺷﺎﻳﻌﺎﺕ ﻭ ﻳ ﺎ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﻳﮏ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ) ﮔﺮﻭﻩ ﺩﻳﻨﻰ، ﺳﻴﺎﺳﻰ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ، ﻧﮋﺍﺩﻯ، ﻭ ﻳﺎ ﺻﻨﻔﻰ ( ﺑﻄﻮﺭ ﺳﺮّﻯ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎﻯ ) ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻫﻤﺎﻥ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﮐﻪ ﺷﺎﻳﻌﮥ ﺁﻥ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺭﺍ ﺩﺍﻣﻦ ﻣﻰ ( ﺯﻧﺪ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺗﺒﺎﻧﻰ ﻭ ﺩﺳﻴﺴﻪ ﭼﻴﻨﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺍﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﺎﺕ ﺑﺎ ﺑﺮﻭﺯ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻫﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺍﺯﺩﻳﺎﺩ ﻳﺎﺑﺪ ﻣﻰ . ﺩﮐﺘﺮ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﺷﺮﻑ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﺪ :» ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻫﺎ، ﺧﻮﺍﻩ ﺧﻴﺎﻟﻰ ﻭ ﺧﻮﺍﻩ ﺣﻘﻴﻘﻰ، ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ] ﮔﺮﻭﻩ ﺩﻳﮕﺮ [ ، ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻭﺍﻗﻌﻰ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻯ ﺍﻫﺮﻳﻤﻨﻰ ﭘﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ

ﺍﻯ ﺑﺸﻤﺎﺭ ﻣﻰ ﺁﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻬﺮﻩ ء ﮐﺮﻳﻪ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﻧﻘﺎﺑﻰ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻣﻰ « ﺩﺍﺭﻧﺪ (Ashraf 1997: 58) . ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻫﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﻳﻰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻣﺒﻨﺎ ﺳﻴﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﺗﺤﻮّ ﻻﺕ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻴﺎﻥ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺣﺎﺻﻞ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﻭ ﺩﺳﺖ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﻔﻰ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻰ . ﺩﺍﻧﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﻫّﻤﺎﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻗﻮﻯ ﺗﺮ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﮐﺮﺩﻧﻰ ﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﺯﻣﻴﻨﮥ

ﻳﺎﻓﺘﻪ

ﺗﺎﺭ ﻳﺨﻰ ﻭ ﺩﻳﻨﻰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺫﻫﻦ ﻭ ﺿﻤﻴﺮ ﻣﻠّﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﺩ . ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻫﻮﺭﺍﺋﻰ ﻭ ﺍﻫﺮﻳﻤﻨﻰ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﮐﻬﻦ ﻣﺎ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ) ﺯﺭﺩﺷﺘﻰ ( ﮐﻪ ﻋﺮﺻﮥ ﮐﻴﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻣﺒﺎﺭﺯﮤ ﻫﻤﻴﺸﮕﻰ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺏ ﻭ ﺑﺪ ﻣﻰ – ﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﻧﻔﻮﺫ ﺍﻳﻦ ﻓﮑﺮ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻡ ) ﺭﺣﻤﻦ ( ، ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﮐﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻓﮑﺮﻯ ﻣﺎ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺍﺭﺩﻭﻯ ﺧﻮﺏ ﻭ ﺑﺪ، ﺯﺷﺖ ﻭ ﺯﻳﺒﺎ، ﺧﻮﺩﻯ ﻭ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ، ﻭ ﻏﺮﻳﺒﻪ ﻭ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺒﻴﻨﺪ . ﺗﻔﮑّ ﺮ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﺷﻴﻌﻰ ﺩﺭ ﺗﻮﻃﺌﮥ ﺧﻠﻔﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﺎﻳﻤﺎﻝ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺣﻖ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮤ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻼﻡ، ﺩﺧﺎﻟﺖ ﻫﺎﻯ ﺁﺷﮑﺎﺭﺍ ﻭ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺭﻭﺱ ﻭ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﻧﻮﺯﺩﻫﻢ ﻭ ﺍﻭﺍﻳﻞ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺭﺗﺨﺎﻧﻪ ﺳﻔﺎ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﻰ ﺭﺟﺎﻝ ﻭ ﻭﺯﺭﺍء، ﺳﺮﺍﻥ ﻋﺸﺎﻳﺮ، ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻋﻤﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺴﺎﺏ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﻟﻴﺪﻧﺪ، ﻭ ﻧﻴﺰ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺩﻫﮥ ۱۹۴۰ ﺗﺎ ۱۹۸۰ ﻣﻴﻼﺩﻯ، ﺧﻮﺍﻩ ﻧﺎﺧﻮﺍﻩ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮﻭﺯ ﺣﺎﻟﺘﻰ ﺍﺯ ﺳﻮء ﻇﻦ ﻭ ﻭﺍﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﻫﺎﻯ ﻗﺪﺭﺕ ﻫﺎﻯ ﺧﺎﺭﺟﻰ ﺩﺭ ﺍ ﻳﺮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺍﻯ ﭘﻨﻬﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﻫﻤﮥ ﺍﻣﻮﺭ ﮐﻮﭼﮏ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺧﺖ . ﺑﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎﺯ ﺗﺼﻮﺭ ﻭ ﺗﻮﻫّﻢ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ

– ﺷﻴﻄﺎﻥ

١٣۵